Διαμαρτυρίες για τις προτεινόμενες μειώσεις των ωρών διδασκαλίας φιλολογικών μαθημάτων στο Γενικό Λύκειο

Α) Διαμαρτυρία του ΠΑΣΑΦ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΩΝ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ
10/5/2015
http://filologoi02.webnode.gr/
pasafpe02@gmail.com
Τηλ. Επικοινωνίας: 6936570999
https://www.facebook.com/groups/pasaf02

                                                                                                 ΠΡΟΣ: Υπουργό Παιδείας κ. Α. Μπαλτά
                                                                                      Αναπληρωτή Υπουργό Παιδείας κ. Α. Κουράκη

Διαμαρτυρία του ΠΑ.Σ.Α.Φ. για τη μείωση των ωρών των φιλολογικών μαθημάτων στη Γ΄ Λυκείου.

Κ. Υπουργέ,
Με το νέο ωρολόγιο πρόγραμμα, το οποίο θα ισχύσει από το 2015-6 αφαιρείται μία ώρα Αρχαίων από τη Γ’ Λυκείου, δηλαδή ο’’ Επιτάφιος ‘’. Στη συνεδρίαση της Βουλής την Παρασκευή 9/5/2015 προτάθηκε για το εβδομαδιαίο ωρολόγιο πρόγραμμα της Γ’ Λυκείου να προστεθεί μία ώρα «Ιστορία Κοινωνικών Επιστημών» σε αντικατάσταση μίας ώρας Νεοελληνικής Λογοτεχνίας.

Διά της παρούσης, ο Πανελλήνιος Σύλλογος Αναπληρωτών Φιλολόγων εκφράζει την εντονότατη διαμαρτυρία όχι μόνο των αναπληρωτών Φιλολόγων αλλά όλων των εκπαιδευτικών ΠΕ02 για τη σχεδιαζόμενη μείωση των ωρών των φιλολογικών μαθημάτων στη Γ’ τάξη του Γενικού Λυκείου χωρίς καμία επιστημονική τεκμηρίωση.

Σας γνωρίζουμε πως το μάθημα της Λογοτεχνίας χρειάζεται να αποτελεί αντικείμενο διδασκαλίας και εξέτασης όλων των μαθητών, γιατί φέρνει σε επαφή τους μαθητές με τον ελληνικό πολιτισμό, εμπλουτίζει τη γλώσσα, διανοίγει τους πνευματικούς ορίζοντές τους, προσφέρει ιδανικά και ανθρωπιστικές αξίες. Η Λογοτεχνία ωθεί τους μαθητές να σκέφτονται κριτικά, να προβληματίζονται για σύγχρονα και διαχρονικά κοινωνικά θέματα και να αντλούν ιστορικές γνώσεις και πληροφορίες επί παντός επιστητού από τα κείμενα. Και ας μη λησμονούμε, κύριε Υπουργέ, τα ύψιστης λογοτεχνικής, γλωσσικής, ιστορικής, ηθοπλαστικής αξίας έργα των Καβάφη, Ελύτη, Σεφέρη, Ρίτσου, Καζαντζάκη, Παπαδιαμάντη και τόσων άλλων μεγάλων δημιουργών, έργα παγκόσμιας εμβέλειας, οι διαχρονικές αξίες των οποίων χρειάζεται να φωτίσουν τον λόγο και την ψυχή και των σημερινών μαθητών.

“H λογοτεχνία αποτελείται από οντότητες που προκύπτουν από τον κόσμο στον οποίο ζούμε, «μιμείται» μια εξωλογοτεχνική συνθήκη και σχετίζεται, άμεσα ή έμμεσα, ευθέως ή τεθλασμένα, με τις εμπειρίες μας". (Μ.H.Abrams). Είναι η ζωντανή εφαρμογή των όσων διδάσκονται οι μαθητές του Λυκείου στο πανελλαδικά εξεταζόμενο μάθημα της Ν.Ε. Γλώσσας! Είναι το μάθημα όπου οι μαθητές διδάσκονται με τον εναργέστερο τρόπο να διακρίνουν το δοκίμιο, την (αυτο)βιογραφία, τα είδη του πεζού λόγου και την παραδοσιακή και σύγχρονη ποίηση. Η Ν.Ε. Λογοτεχνία αποδεικνύει ζωντανά την ιστορική συνέχεια του έθνους μας μέσα από λογοτεχνικά έργα που χρονολογούνται από τον 9ο αι. μ.Χ. ως τις μέρες μας.

Εσείς προσωπικά είπατε πώς δεν μπορεί ένας μαθητής να ψηφίσει χωρίς να έχει διδαχθεί Κοινωνιολογία. Ο μαθητής διδάσκεται το μάθημα αυτό ήδη. Όμως, δεν μπορεί, επίσης, να ψηφίσει χωρίς να έχει διδαχθεί “Επιτάφιο”, που είναι ύμνος στη Δημοκρατία στις αξίες και τα ιδανικά, στην ενότητα και ισότητα. Δεν μπορεί να ψηφίσει και χωρίς να έχει μετουσιώσει τα ηθικά διδάγματα που το συγκεκριμένο έργο και τα λογοτεχνικά κείμενα πρεσβεύουν. Δεν μπορεί να ψηφίσει αν δεν έχει αποκτήσει ηθική και πνευματική συγκρότηση, η οποία σφυρηλατείται μέσα από τις ανθρωπιστικές σπουδές, οι οποίες βάλλονται διαρκώς ενώ θα έπρεπε να ενισχύονται δεδομένης της ηθικής, πρωτίστως, κρίσης που βιώνουμε.

Πολύ φοβόμαστε ότι πίσω από αυτή την προσπάθεια δε βρίσκεται η επιθυμία του Υπουργείου να αναμορφώσει το Πρόγραμμα Σπουδών του Γενικού Λυκείου. Αντιθέτως, στόχος είναι η προσαρμογή του ωρολογίου προγράμματος στον διαθέσιμο αριθμό Φιλολόγων, ώστε να αποτραπεί, έστω και σε περιορισμένο βαθμό, η ανάγκη για επιπλέον προσλήψεις και διορισμούς.

Ο ΠΑ.Σ.Α.Φ. ζητά από σας κ. Υπουργέ να σκεφτείτε ξανά τις σχεδιαζόμενες αλλαγές στη Γ’ Λυκείου και να δώσετε στα γλωσσικά μαθήματα τον κεντρικό ρόλο που τους αρμόζουν την εποχή του chatting και των greeklish.

Με εκτίμηση Το Δ. Σ. του ΠΑ.Σ.Α.Φ.

Β) Διαμαρτυρία της ΠΕΦ  εδώ

Ψηφιακά «σενάρια» από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας

Πηγή: Το Βήμα, 31/8/14

 

Ο Καβάφης σχετίζεται με τις παρωδίες της χολιγουντιανής υπερπαραγωγής «Ο Τιτανικός» των χρηστών του YouTube και η ελιά με τα κόμικς, ενώ η περίφημη ασπίδα του Αχιλλέα, που οι μεγαλύτεροι χαιρόμασταν να τη ζωγραφίζουμε με ξυλομπογιές σε λευκό χαρτόνι στο γυμνάσιο, τώρα σχεδιάζεται ηλεκτρονικά στο Gimp και τελειοποιείται στο Photoshop. Στα εκπαιδευτικά σενάρια που ετοιμάζει το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ) η διδασκαλία των μαθημάτων της γλώσσας και της λογοτεχνίας αποκτά νέα διάσταση αξιοποιώντας όλα τα διαθέσιμα ΤΠΕ, όπου ΤΠΕ το νέο αρκτικόλεξο της μόδας στον χώρο της εκπαίδευσης: Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών. Οταν τα παιδιά μεγαλώνουν σήμερα με ένα smartphone στο χέρι και μαθαίνουν να χειρίζονται το ποντίκι προτού καταφέρουν να κρατήσουν το μολύβι, είναι αυτονόητο ότι οι ΤΠΕ δεν μπορούν να μείνουν εκτός εκπαίδευσης. Αν όμως ο σημερινός μαθητής φτάνει στο σχολείο σχεδόν έτοιμος ψηφιακά, ο πενηντάρης, ο σαραντάρης, ακόμη και ο τριαντάρης εκπαιδευτικός, ο μεγαλωμένος σε ένα παραδοσιακό περιβάλλον εκπαίδευσης, χρειάζεται καθοδήγηση στον κόσμο των χαοτικών τεχνολογικών δυνατοτήτων και στην αξιοποίησή τους στη διδακτική πράξη.

«Τα εκπαιδευτικά σενάρια είναι διδακτικές δοκιμές που αναπτύσσουν τη σχολική ύλη με τα δεδομένα των σχολικών βιβλίων εμπλουτισμένα με τους ψηφιακούς πόρους στις "Ψηφίδες" του ΚΕΓ και με στοιχεία αλιευμένα από το Διαδίκτυο, τα οποία προεκτείνουν τη διδασκαλία και τις εφαρμογές της έξω από τη διδακτική αίθουσα και μέσα στην πραγματικότητα που ζούμε» εξήγησε στο «Βήμα» ο καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Ιωάννης Καζάζης, πρόεδρος του ΚΕΓ και επιστημονικός υπεύθυνος του έργου.

To έργο άρχισε τον Ιανουάριο του 2012, εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση και εθνικούς πόρους και υλοποιείται από το ΚΕΓ, υπό την εποπτεία του υπουργείου Παιδείας. Συμμετέχουν σε αυτό 76 ενεργοί εκπαιδευτικοί (26 της πρωτοβάθμιας και 50 της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης), αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Αύγουστο του 2015 και έχουν ετοιμαστεί συνολικά 718 εκπαιδευτικά σενάρια (278 για τα δημοτικά και 440 για το γυμνάσιο και το λύκειο).

Λιγότερη παπαγαλία

Αυτή τη στιγμή προσβάσιμα στην ηλεκτρονική διεύθυνση του Πρωτέα - της ιστοσελίδας του έργου -, στην πιλοτική λειτουργία της, είναι τα 79 από αυτά, όσοι νομίζουν όμως ότι πρόκειται για ψηφιακά λυσάρια θα απογοητευθούν. Τα σενάρια απαιτούν νέο τρόπο εργασίας και ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας τόσο του μαθητή όσο και του εκπαιδευτικού. «Τα σενάρια καλούνται να λύσουν το παιδαγωγικό πρόβλημα που έχει δημιουργήσει το παραδοσιακό μοντέλο εκπαίδευσης το οποίο εξαντλεί το μάθημα σε ερωτήσεις κλειστού τύπου. Χρησιμοποιούν ερωτήσεις ανοιχτού και κλειστού τύπου και δημιουργούν ένα σχήμα το οποίο ο εκπαιδευτικός είναι ελεύθερος να παραμετροποιήσει ανάλογα με τα διαθέσιμα μέσα και τις ανάγκες των μαθητών του. Δεν είναι ένα έτοιμο μοντέλο, ένα πατρόν από το οποίο ο δάσκαλος μπορεί να "κόψει" έτοιμα μαθήματα» διευκρινίζει ο πρόεδρος του ΚΕΓ και εξηγεί ότι η συμβολή των σεναρίων στην εκπαίδευση συνίσταται στο ότι «ο μαθητής δεν επαναλαμβάνει τη σχολική ύλη αυτούσια, δεν εκπαιδεύεται στην παπαγαλία, αλλά απαντά συνθέτοντας τα δεδομένα ακολουθώντας τους κανόνες της λογικής και της γραφής - κυρίως εκπαιδεύεται να γράφει πολύ, σύντομα κείμενα αλλά πολλά, στη διάρκεια της χρονιάς, και αυτό λύνει το πρόβλημα έκφρασης των μαθητών που δεν ικανοποιείται με τις πέντε-έξι εκθέσεις που γράφουν τον χρόνο. Πλέον αποκτούν κουλτούρα γραφής».

Δευτερογενές κοινωνικό όφελος του προγράμματος είναι ότι «ο μαθητής μαθαίνει να δουλεύει συλλογικά, σε ομάδες εργασίας, και έτσι από την κουλτούρα της ατομικής επίδοσης με την οποία έχουμε γαλουχηθεί όλοι οι Ελληνες περνάμε σε μια νέα κουλτούρα συνεργασίας και συλλογικής δουλειάς».

«Τα σενάρια εντάσσονται στη γενικότερη συλλογιστική του ΚΕΓ, η οποία βασίζεται σε τρεις άξονες. Πρώτος άξονας είναι να προσφέρει εργαλεία για τη γλώσσα που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο καθένας. Δεύτερος, να δώσει την ευκαιρία στους ίδιους τους εκπαιδευτικούς να δημιουργήσουν περιεχόμενο όχι με τη μορφή υποδείγματος διδασκαλίας αλλά ως χώρους ανταλλαγής εμπειριών και ιδεών στους οποίους μπορούν να συμμετάσχουν και οι άλλοι, συντελώντας σε μια συνολική αλλαγή της εκπαιδευτικής νοοτροπίας μέσω της δημιουργικής εμπλοκής των εκπαιδευτικών. Τρίτος, να προσφέρει ένα αξιόπιστο ψηφιακό περιβάλλον που να μπορεί να συντηρηθεί με ελάχιστο κόστος» συμπληρώνει ο Δημήτρης Κουτσογιάννης, αναπληρωτής καθηγητής Εκπαιδευτικής Γλωσσολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και υπεύθυνος για τον σχεδιασμό και τη δημιουργία των σεναρίων.

Στην πράξη, παρότι τα σενάρια δίνουν δυνατότητες προσαρμογής στα διαφορετικά κατά σχολείο δεδομένα της εκπαιδευτικής διαδικασίας, επιφυλάσσουν μεγάλες αλλαγές στον τρόπο εργασίας για τους εκπαιδευτικούς. Καλούνται πλέον να χρησιμοποιήσουν όχι μόνο τους γνωστούς ψηφιακούς πόρους που έχει δημιουργήσει το ΚΕΓ (τα ηλεκτρονικά λεξικά, τα σώματα κειμένων κ.ά.) και περιβάλλονται οικεία όπως το Google και το YouTube, αλλά και εξειδικευμένα προγράμματα ελεύθερου λογισμικού, όπως το Pixton (για τη δημιουργία ψηφιακού κόμικ), το Text 2 Mind Map (για τη δημιουργία εννοιολογικού χάρτη), το Glogster EDU (για τη δημιουργία ψηφιακής αφίσας), το lino (για τη δημιουργία διαδικτυακού πίνακα), το WorditOut (για τη δημιουργία συννεφόλεξου). Τα ανοίκεια εργαλεία στη χρήση των οποίων θα πρέπει να μυηθούν οι εκπαιδευτικοί είναι αρκετά και η επιμόρφωση που προσφέρει το υπουργείο Παιδείας δεν αρκεί. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να αφιερώσει χρόνο από την προετοιμασία του για να εξοικειωθεί με τα τεχνικά μέσα.

Το εύλογο ερώτημα είναι: Μπορούν να λειτουργήσουν και να εφαρμοστούν τα σενάρια στις πραγματικές συνθήκες της ελληνικής εκπαίδευσης; «Τα προγράμματα ενός ερευνητικού κέντρου όπως το ΚΕΓ στόχο έχουν να ικανοποιούν αυτό που ισχύει και να προετοιμάζουν γι' αυτό που πρέπει να γίνει» υποστηρίζει ο Δημήτρης Κουτσογιάννης. «Σκοπός είναι να ενθαρρύνουμε μια συνολικότερη αλλαγή στην ελληνική εκπαίδευση, η οποία σε επίπεδο κεντρικού εκπαιδευτικού σχεδιασμού δεν ευνοείται αλλά είναι η κατεύθυνση προς την οποία οδεύει η εκπαίδευση διεθνώς».

Από τη θεωρία στην πράξη: «Το σύνολο των 718 σεναρίων συνοδεύεται από 1.280 συγκεκριμένες εφαρμογές τους σε διάφορα σχολεία σε όλη την Ελλάδα, από αυτή την ομάδα των εκπαιδευτικών που συμμετέχουν στο έργο, και έτσι στη βάση του Πρωτέα θα αναρτηθούν σταδιακά συνολικά 1.998 εκπαιδευτικά σενάρια» μας πληροφορεί ο νεοελληνιστής Βασίλης Βασιλειάδης, αναπληρωτής επιστημονικός υπεύθυνος του έργου.

 

http://proteas.greek-language.gr/index.html

   

Πνεύμα συνεργασίας
Αλλαγή νοοτροπίας, λοιπόν. Στο σενάριο «Σα βγεις στον πηγαιμό για τον Καβάφη. Διδάσκοντας Καβάφη μέσα από τις παρωδίες του», για το μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ' Γυμνασίου, οι μαθητές μαθαίνουν να αντιλαμβάνονται την έννοια της παρωδίας μέσω της εικόνας με την οποία έχουν αμεσότερη σχέση. Αναγνωρίζουν κατ' αρχάς τα στοιχεία της παρωδίας στα βίντεο με τα οποία οι χρήστες του YouTube παρωδούν σκηνές του δράματος «Τιτανικός» (1997) του Τζέιμς Κάμερον και περνούν σταδιακά στα λογοτεχνικά κείμενα που παρωδούν ποιήματα του Καβάφη, για να συνθέσουν στο τέλος τη δική τους παρωδία καβαφικού ποιήματος.

Στο μάθημα για την ελιά της Δ' Δημοτικού αναζητούν στο Διαδίκτυο συνταγές με ελιές, παρακολουθούν τη συγκομιδή της σε βίντεο και δημιουργούν στον υπολογιστή κόμικ για το δέντρο, την ιστορία, τη χρησιμότητά του και τη συμβολική του αξία στην ελληνική κουλτούρα.

Ολα αυτά απαιτούν ένα πνεύμα συνεργασίας. Η χρήση του εργαστηρίου πληροφορικής στο οποίο υλοποιούνται τα περισσότερα σενάρια προϋποθέτει προσυνεννόηση του εκπαιδευτικού με τον καθηγητή Πληροφορικής και τους υπόλοιπους συναδέλφους του, ο πληροφορικός του σχολείου οφείλει να έχει φροντίσει για την εγκατάσταση των απαραίτητων προγραμμάτων και η διεύθυνση του σχολείου να προωθήσει τη χρήση των νέων τεχνολογιών.

Κύριο προαπαιτούμενο όμως είναι ο εξοπλισμός: εργαστήριο υπολογιστών και σύνδεση στο Διαδίκτυο, διαδραστικοί πίνακες και βιντεοπροβολείς, φορητοί υπολογιστές και εξειδικευμένο λογισμικό. Πόσα σχολεία διαθέτουν εξοπλισμό; είναι το δεύτερο εύλογο ερώτημα στο οποίο καλείται το υπουργείο Παιδείας να απαντήσει προκειμένου να μην υπονομεύσει την εφαρμογή των σεναρίων που το ίδιο παρήγγειλε και χρηματοδοτεί.

Συνταγμένα βάσει μιας μαξιμαλιστικής λογικής, τα σενάρια ενδέχεται να προκαλέσουν ένα αίσθημα δυσφορίας και πανικού στον εκπαιδευτικό που αντιμετωπίζει το διδακτικό του έργο διεκπεραιωτικά. Οι δυνατότητες που προσφέρουν, τα φίλτρα αναζήτησης και τροποποίησής τους, οι αποφάσεις που καλείται να λάβει ο εκπαιδευτικός είναι τόσο λεπτομερή που ο αμύητος στον ψηφιακό κόσμο μπορεί να πελαγώσει. Σε βάθος χρόνου όμως θα ανταμείψουν πολλαπλώς τον εκπαιδευτικό που θα έχει τη διάθεση και την υπομονή να πειραματιστεί μαζί τους για να κάνει το μάθημά του ελκυστικότερο και την επαγγελματική του ζωή πιο ενδιαφέρουσα.

Πρωτότυπο διαδραστικό υλικό

Περισσότερους από 350.000 μοναδικούς επισκέπτες τον μήνα έχει η Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα του ΚΕΓ (http://www.greek-language.gr/greekLang/index.html), με τα ηλεκτρονικά λεξικά, τα σώματα κειμένων, τις ανθολογίες κειμένων, τη βιβλιογραφία και τους οδηγούς για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας. Οι ψηφιακοί πόροι που τώρα δημιουργεί, πολλοί από τους οποίους βρίσκονται σε διαδικασία δοκιμαστικής εφαρμογής και το υλικό αναρτάται σταδιακά, είναι διαδραστικά ενδιαφέροντες και ελκυστικοί. Πρόσωπα και θέματα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/education/literature_history/search.html), Λογοτεχνία και πόλεις (http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/education/urban/index.html), Ιστορία και Λογοτεχνία (http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/education/greek_history/index.html), Ανεμόσκαλα-Συμφραστικοί πίνακες λέξεων για μείζονες νεοέλληνες ποιητές (http://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/tools/concordance/index.html). Ολα στον ιστότοπο Ψηφίδες - Ψηφιακοί πόροι για την ελληνική Γλώσσα (http://www.greek-language.gr/Resources/index.html), όπου πλούσιο υλικό και για την αρχαία ελληνική γλώσσα και την αρχαιογνωσία.

Πρόσκληση από το Γυμνάσιο Μεσοποταμίας

14 & 15 Μαΐου: Διεθνής Μέρα Μουσείων στο Άργος Ορεστικό

Η Απαγορευμένη Εκπαίδευση

Η Απαγορευμένη Εκπαίδευση (La Educacion Prohibida) είναι ένα ανεξάρτητο ντοκιμαντέρ που κυκλοφόρησε το 2012. Περιγράφει ποικίλες εναλλακτικές πρακτικές εκπαίδευσης και αντισυμβατικά σχολεία στη Λατινική Αμερική και την Ισπανία, και περιλαμβάνει εκπαιδευτικές προσεγγίσεις όπως η λαϊκή επιμόρφωση, το σύστημα Μοντεσσόρι, η προοδευτική εκπαίδευση, η εκπαίδευση Βάλντορφ, η κατ οίκον διδασκαλία. Το ντοκιμαντέρ χωρίζεται σε 10 θεματικά επεισόδια, που το καθένα παρουσιάζει μια διαφορετική πτυχή της εκπαίδευσης στο πλαίσιο του σχολείου και έξω από αυτό. Τα θέματα περιλαμβάνουν την ιστορία του σχολικού συστήματος, την εξουσία και δύναμη στα σχολεία, την αξιολόγηση και το διαχωρισμό των μαθητών, την κοινωνική λειτουργία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, καθώς και το ρόλο των εκπαιδευτικών και των οικογενειών. Η ταινία περιέχει σχεδόν 30 λεπτά κινουμένων σχεδίων και μια φανταστική δραματοποιημένη ιστορία που συνδέει τα επεισόδια. Είναι η πρώτη Ισπανική ταινία που χρηματοδοτήθηκε μέσω της μεθόδου πληθοχρηματοδότησης και προβλήθηκε ταυτόχρονα σε 130 πόλεις, σε 13 χώρες, με συνολικό αριθμό 18.000 θεατών μέσα σε μια μέρα. [by Phaedra]

Χάρης Μακρής, "Σπουδή και διδασκαλία της ιστορίας στην ελληνική δευτεροβάθμια εκπαίδευση"

διδασκαλία ιστορίας from Dionysia Nima

Εκπαιδευτικό υλικό: Ναζισμός και ιστορική εκπαίδευση

Διημερίδα με θέμα: Ναζισμός και Ιστορική Εκπαίδευση

ΚΑΣΤΟΡΙΑ, 7-8 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2014

Εκπαιδευτικό υλικό από τα βιωματικά εργαστήρια

1ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ:

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΑΚΚΑ «Εμείς και οι "άλλοι": η εμπειρία του ανεπαίσθητου εκφασισμού μιας κοινωνίας και η σύγχρονη συγκυρία»

Παρουσίαση:

δημόσια ιστορία-κομοτηνή-Kastoria from Dionysia Nima

Φύλλα εργασίας:

Eργαστήριο σακκά κastoria from Dionysia Nima

2ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ:

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΠΡΕΝΤΑΝΟΥ «Αποκαλύπτοντας τη συνενοχή»

 Το εργαστήριο εντάσσεται στο υλικό του προγράμματος Δημοκρατία και Εκπαίδευση του Ιδρύματος της Βουλής, όπου και άλλα παιδαγωγικά εργαστήρια και φάκελος για τον εκπαιδευτικό.

 

3 6nazismos from Dionysia Nima

Αποσπάσματα ταινιών που χρησιμοποιήθηκαν: https://drive.google.com/

Και όμως κινούνται...

Οι παραστάσεις των ερυθρόμορφων και μελανόμορφων αγγείων απεικονίζουν μόνο μια στιγμή στο χρόνο κι όμως σχεδόν πάντα αφηγούνται μια ολόκληρη ιστορία. Δεν θα είχε ενδιαφέρον να μπορούσε να παρακολουθήσει κανείς, με τρόπο κινηματογραφικό, το πριν και το μετά των στιγμών αυτών;   

Το Ure Museum of Greek Archaeology  του Πανεπιστημίου του Reading πραγματοποίησε το μεγαλοφυές πρόγραμμα Panoply προκειμένου να ενεργοποιήσει το ενδιαφέρον των μαθητών της περιοχής για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό αξιοποιώντας τη συλλογή αρχαίων ελληνικών αγγείων που διαθέτει. 

Αποτέλεσμα του προγράμματος ήταν η παραγωγή μιας σειράς σύντομων ταινιών με κινούμενα σχέδια που ζωντανεύουν μικρές ιστορίες σε σενάριο που εμπνεύστηκαν τα παιδιά. 

Υπεύθυνοι του προγράμματος ήταν ο Steve K. Simons που ασχολήθηκε με την εκτέλεση των κινουμένων σχεδίων και η Sonya Nevin που συνεισέφερε με τις γνώσεις της για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.
Η μουσική που ακούγεται σε ορισμένα από αυτά είναι του Stefan Hagel, μουσικού και ειδικού ερευνητή της αρχαίας ελληνικής μουσικής του Institute for the Study of Ancient Culture της Βιέννης. 

Πηγή: Ἔρρωσο Επειδή αγαπάμε την αρχαιολογία

Το «κτήνος» και η ευθύνη της εκπαίδευσης

Του ΚΩΣΤΑ ΑΓΓΕΛΑΚΟΥ *

«Η μόνη αντιβίωση για την καταπολέμηση του κτήνους που περιέχουμε είναι η Παιδεία. Η αληθινή παιδεία και όχι η ανεύθυνη εκπαίδευση και η πληροφορία χωρίς κρίση και χωρίς ανήσυχη αμφισβητούμενη συμπερασματολογία. Αυτή η παιδεία που δεν εφησυχάζει ούτε δημιουργεί αυταρέσκεια στον σπουδάζοντα, αλλά πολλαπλασιάζει τα ερωτήματα και την ανασφάλεια. Ομως μια τέτοια παιδεία δεν ευνοείται από τις πολιτικές παρατάξεις και από όλες τις κυβερνήσεις, διότι κατασκευάζει ελεύθερους και ανυπότακτους πολίτες μη χρήσιμους για το ευτελές παιχνίδι των κομμάτων και της πολιτικής»         ΜΑΝΟΣ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ 

 Πριν από περίπου δύο χρόνια έγραφα, στο περιοδικό «Νέα Παιδεία»: «Τα τελευταία απανωτά κρούσματα περιορισμού της ελευθερίας της έκφρασης και ιδεολογικής τρομοκρατίας μάς έχουν προβληματίσει. Από τις ύβρεις έξω από το θέατρο "Χυτήριο" και το κατέβασμα μιας θεατρικής παράστασης έως τις αφίσες που χυδαία έγραφαν πως δεν υπήρχαν νεκροί στο Πολυτεχνείο, από τη καταγγελία κατά της νηπιαγωγού στη Λευκάδα έως την ρατσιστική βία κατά μεταναστών σε μέρη της Αθήνας, είναι πλέον απροκάλυπτη η φασίζουσα ιδεολογία και πρακτική στην καθημερινότητά μας.

»Κύριος στόχος της απ' ό,τι φαίνεται είναι ο πυρήνας των δημοκρατικών αξιών, δηλαδή η ελευθερία της σκέψης και της έκφρασης και ο ορθολογισμός που βασίζεται στο λόγο της επιστήμης. Αυτές όμως οι προκλητικές και αντιδημοκρατικές ενέργειες δεν θα επαναλαμβάνονταν αν ετύγχαναν της γενικής κατακραυγής από την κοινωνία κι αν αντιμετωπίζονταν σοβαρά από τα υπεύθυνα θεσμικά όργανα της Πολιτείας.

»Στην πραγματικότητα διακρίνουμε μια χαρακτηριστική απάθεια από την κοινή γνώμη, μια αδιαφορία που οδηγεί στη γέννηση ελάχιστων αντιδράσεων, ενώ η στάση των θεσμοθετημένων οργάνων της πολιτείας είναι από αμυντική και απολογητική έως ύποπτη! Τελικά αυτές τις προκλητικές φασιστικές συμπεριφορές τις "νομιμοποίησε και τις νομιμοποιεί" μια κοινωνία η οποία επί χρόνια καλλιεργεί τον ανορθολογισμό, τον αντιδιαφωτισμό, τη συνωμοσιολογία, την υποταγή σε μύθους και δόγματα. Και πρώτα βιολιά στο ρόλο αυτό, οι κύριοι ιδεολογικοί μηχανισμοί του κράτους, από τα ΜΜΕ έως ένα εκπαιδευτικό σύστημα στο οποίο η αβουλία, η αφασία, η ακρισία ζουν και βασιλεύουν».

Τα τραγικά γεγονότα των τελευταίων ημερών επιβεβαίωσαν τις παραπάνω ανησυχίες, ενώ ιδιαίτερα ενοχλεί η υποκριτική στάση όσων ανέχονταν ή έτρεφαν τις συμπεριφορές αυτές και σήμερα κόπτονται να εφαρμοστούν οι νόμοι και να λειτουργήσει γρήγορα η Δικαιοσύνη. Οφείλουμε, βέβαια, να τους θυμίσουμε το αυτονόητο: ότι η ναζιστική ιδεολογία και πρακτική δεν αντιμετωπίζεται μόνο με αστυνομικά και άλλα κατασταλτικά μέτρα που στοχεύουν στην επιφάνεια και όχι στη ρίζα του κακού! Το ισχυρότερο πλήγμα, εκτός φυσικά από τη δημοκρατική λειτουργία των θεσμών και την οικονομική και κοινωνική δικαιοσύνη, θα το δεχτεί από το γνωστικό και αξιακό περιεχόμενο μιας παιδείας βαθιά δημοκρατικής και ουσιαστικά ανθρωπιστικής. Υπάρχει αυτή η παιδεία σήμερα, ώστε να αποτελέσει το ισχυρότερο όπλο ενάντια σε οποιοδήποτε φασιστικό μόρφωμα και συμπεριφορά;

Ακολουθώντας μερικά από τα τυπικά γνωρίσματα του πρωτο-φασισμού, όπως τα παρουσίασε ο Ουμπέρτο Εκο, διαπιστώνουμε ότι η σημερινή εκπαίδευση παρουσιάζει σοβαρά ελλείμματα ή σκόπιμες ιδεολογικές αγκυλώσεις, που κάθε άλλο παρά μπορεί να αποτελέσει ως οργανισμός πεδίο σθεναρής αντίστασης.

Πρώτο προβληματικό στοιχείο της, «η λατρεία της παράδοσης». Ειδικότερα η μυθοποίηση και ο ναρκισσιστικός θαυμασμός «του αρχαίου κλέους», για το οποίο υπάρχει χονδροειδής αμάθεια, οδηγεί σε ακραία συνθήματα υπεροχής έναντι άλλων λαών και πολιτισμών, καθώς και στην άρνηση ή στο χλευασμό του υγιούς μοντερνισμού.

Δεύτερο στοιχείο, ο δογματικός τρόπος προσέγγισης του ιστορικού παρελθόντος, χωρίς τα επιστημονικά και παιδαγωγικά εργαλεία της ιστορικής έρευνας, επιτρέπει μια εμμονική καθήλωση σε μύθους και στρεβλώσεις που προέρχονται από ακραίες, έως γραφικές μορφές των μέσων, δηλαδή της ευτελούς πλευράς της δημόσιας ιστορίας.

Δεν είναι τυχαίο ότι απόφοιτοι Λυκείου ή πτυχιούχοι ΑΕΙ, ακόμα και ιστορικών τμημάτων, δεν έχουν αναπτύξει μέσω των σπουδών τους ένα είδος κριτικής αμφισβήτησης παγιωμένων αντιεπιστημονικών αντιλήψεων για την ελληνική και παγκόσμια ιστορία ή κοινωνία, με αποτέλεσμα να υποστηρίζουν στο δημόσιο χώρο, ως ιστορικά τεκμηριωμένες, απόψεις περί συνωμοσιών και ποικίλων ανορθολογισμών, ανάλογες με της Χρυσής Αυγής.

Η πραγματικότητα αυτή αποδεικνύει ότι οι μέχρι τώρα κυβερνήσεις δεν έχουν εγκύψει μέχρι σήμερα (γιατί άραγε;) στην ουσία της παρεχόμενης ιστορικής και πολιτισμικής γνώσης στους μαθητές. Αντίστοιχα και τα πανεπιστήμια της χώρας, ενταγμένα συχνά στη λογική μιας χρησιμοθηρικής γνώσης μέσω της παροχής τίτλων, δεν ασχολήθηκαν σε βάθος με το ηθικό-αξιακό περιεχόμενο των σπουδών, καθώς και την ευρύτερη φιλοσοφική και πολιτική αγωγή των σπουδαστών τους.

Ενα τρίτο στοιχείο συνδέεται με τη βίαιη εισβολή στην εκπαίδευση της χυδαιότητας στο λόγο και στις πράξεις, της υβριστικής, ανομικής και αγοραίας συμπεριφοράς που κυριάρχησε στο δημόσιο χώρο την τελευταία εικοσαετία. Τα πρότυπα του lifestyle και της χουλιγκανικής βίας, που είχαν ως σύνθημα την υποτιθέμενη ρήση του Γκέμπελς («όταν ακούω να μιλάνε για κουλτούρα αρπάζω το όπλο μου»), δεν βρήκαν σθεναρή αντίσταση σε μια εκπαίδευση όπου δέσποζε η αδιαφορία, ο ατομικισμός, η σιωπή και φυσικά η συνειδητή αποφυγή τήρησης των στοιχειωδών γραπτών και άγραφων κανόνων δημοκρατικής συμπεριφοράς. Σ' ένα τέτοιο περιβάλλον απορεί κανείς που εκπλήσσονται πολλοί όταν βλέπουν ή μαθαίνουν για θυλάκους νεοναζιστικής δράσης σε πολλά δημόσια αλλά και σε ιδιωτικά σχολεία.

Σ' αυτό το κλίμα μόνο θυμηδία προκαλούν οι αγωνιώδεις προτάσεις κομμάτων και προσώπων, που συμμετείχαν σε προηγούμενες κυβερνήσεις, για οργάνωση συζητήσεων και εκδηλώσεων στα σχολεία για το ναζισμό. Η εκπαίδευση χρειάζεται άμεσα ένα «γνωστικό και παιδαγωγικό σοκ», ώστε μέσα από την πραγματικά δημοκρατική της λειτουργία, τη δημιουργική της επαφή με την επιστήμη και τον πολιτισμό να διαμορφώσει ένα περιβάλλον στο οποίο ο νέος πολίτης «θα συλλογάται ελεύθερα». Κι αυτή η εκπαίδευση προϋποθέτει έναν εκπαιδευτικό καλλιεργημένο και ελεύθερο, όχι φοβισμένο, και φυσικά μια διαφορετική κοινωνία τόσο στις πολιτικές όσο και στις οικονομικές δομές της.

* Επίκουρος καθηγητής Παιδαγωγικών στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, διευθυντής του περιοδικού «Νέα Παιδεία» 

Πηγή:  http://www.enet.gr

Αρχαιολογικές εκπαιδευτικές ταινίες

To Aρχαιολογικό Ινστιτούτο Μακεδονικών και Θρακικών Σπουδών μοιράζεται με το κοινό τις αρχαιολογικές εκπαιδευτικές ταινίες παραγωγής του.  

Στον δίαυλο Α.Ι.Μ.Θ.Σ. Βιντεοθήκη στο YouTube (http://www.youtube.com/user/AIMTHS), οι χρήστες του διαδικτύου μπορούν να δουν τις παρακάτω αρχαιολογικές ταινίες παραγωγής 2010-13:

Ο τροχός του ανθρώπινου βίου, 8’.00’’, 2013. (http://www.youtube.com/watch?v=5ULPcYaCBcs)

Αρχιτεκτονική και Ιδεολογία. Η αρχιτεκτονική στη Θεσσαλονίκη στο τέλος της οθωμανικής εποχής, 17’.00’’, 2013.

(http://www.youtube.com/watch?v=SRFx2Qdq7d4)

 και αποσπάσματα από τις ταινίες:

1917, Η μεγάλη πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης, 6’.00’’, 2012.

(http://www.youtube.com/watch?v=i0VuFxDPpak)

Οι Μαγεμένες, 5’.00’’, 2010.

(http://www.youtube.com/watch?v=RdrNgPkENwU)

Συντριβάνι, ο ήχος του νερού, 6’.00’’, 2010.

(http://www.youtube.com/watch?v=xspIyhEH_OI)

Η Βιντεοθήκη του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Μακεδονικών και Θρακικών Σπουδών συγκεντρώνει αρχειακό οπτικακουστικό υλικό που αφορά στα μνημεία και την αρχαιολογική έρευνα στη Βόρεια Ελλάδα, ενώ παράλληλα πραγματοποιεί καταγραφές σύγχρονων έργων και παράγει εκπαιδευτικές αρχαιολογικές ταινίες για την προβολή και ανάδειξή τους. 

Όλο το υλικό της Βιντεοθήκης μπορεί να χρησιμοποιηθεί από εκπαιδευτικούς για τη διδασκαλία τους ύστερα από αίτησή τους στο Ινστιτούτο.

Γενική Επιμέλεια:

AΓΓΕΛΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗ, Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη Α.Ι.Μ.Θ.Σ. – Αν. Προϊσταμένη 16^ης Ε.Β.Α.

Υπεύθυνη Βιντεοθήκης:

EΛΕΝΗ ΣΤΟΥΜΠΟΥ-ΚΑΤΣΑΜΟΥΡΗ, Αρχαιολόγος-σκηνοθέτρια Α.Ι.Μ.Θ.Σ.

Πληροφορίες:

Aρχαιολογικό Ινστιτούτο Μακεδονικών και Θρακικών Σπουδών

Ροτόντα, Πλατεία Αγίου Γεωργίου, 540 13 Θεσσαλονίκη

Τηλ. 2310-209.603    Fax 2310-209.545    E-mail: aimths@culture.gr