Ιδιότυπες συλλογές ποιημάτων του Κ.Π.Καβάφη

Στην ψηφιοποιημένη συλλογή της Δημόσιας Ιστορικής Βιβλιοθήκης Ζαγοράς, συγκεκριμένα στη συλλογή του Πέτρου Μάγνη (=Κωνσταντίνου Γ. Κωνσταντινίδη), ενός πηλιορίτη λόγιου εμπόρου και λόγιου που έζησε στην Αλεξάνδρεια, βρίσκονται και διατίθενται στο διαδίκτυο δύο ιδιότυπες συλλογές ποιημάτων του Κ. Π. Καβάφη, τις οποίες εξέδιδε ο ίδιος στην Αλεξάνδρεια και διακινούσε στους φίλους του αναγνώστες. 

Η μια συλλογή εκδόθηκε το 1910 και η άλλη το 1917 (Μπορείτε να τις αποθηκεύσετε σε μορφή pdf). 

Σελίδα περιεχομένων από τη Συλλογή του 1917 με ιδιόχειρη προσθήκη τίτλων ποιημάτων από τον ίδιο τον Καβάφη.

 

Η Βιβλιοθήκη της Ζαγοράς ιδρύθηκε το 1762. Βασικοί και αποτελεσματικοί συντελεστές της ιδρύσεως και υπάρξεως της ιστορικής αυτής Βιβλιοθήκης είναι δύο μεγάλες προσωπικότητες της Ζαγοράς. Οι φιλογενείς και φιλόμουσοι Ιωάννης Πρίγκος (1725-1789) και Οικουμενικός Πατριάρχης Καλλίνικος ο Γ' (1713-1791).
Ο Ιωάννης Πρίγκος ξενητεύτηκε από μικρός (16χρονος περίπου) με σκοπό να μάθει και να μορφωθεί. Από Σμύρνη-Αλεξάνδρεια-Βενετία κατέληξε στο Άμστερνταμ, όπου εμπορευόμενος πλούτισε. Ξόδεψε δε όλη του την περιουσία φροντίζοντας για την Ορθόδοξη παροικία του Άμστερνταμ όντας βαθιά θρησκευόμενος, μα κυρίως για την πατρίδα του την Ζαγορά. Τον έκαιγε η φλόγα για προκοπή βλέποντας την πρόοδο της Ευρώπης και συγκρίνοντας την με την αθλιότητα και την σκλαβιά της πατρίδας του. Τα πρώτα βιβλία, χρήματα, εποπτικά όργανα κ.λπ. για λειτουργία σχολείου και βιβλιοθήκης τα στέλνει και φτάνουν στην Ζαγορά το 1762, χρονιά που αναφέρεται σαν έτος ίδρυσης της Βιβλιοθήκης.
Συγχρόνως τότε ο Πατριάρχης Καλλίνικος ο Γ', μετά από μια σύντομη και ανώμαλη πατριαρχία στην Πόλη και τετράχρονη εξορία στο Σινά, ξαναβρίσκεται στην πατρίδα του και φροντίζει κι αυτός μέχρι το θάνατο του για την παντοειδή προκοπή της και κυρίως την πνευματική. Επιμελήθηκε και ανασυγκρότησε την Σχολή που ήδη λειτουργούσε από τις αρχές του 18ου αιώνα (1712) στη συνοικία του Αγίου Γεωργίου Ζαγοράς, στην οποία και έδωσε την ονομασία "Ελληνομουσείο".

 

Οι Εκδόσεις και τα χειρόγραφα της Βιβλιοθήκης

 

Εκεί στεγάστηκαν τα βιβλία που κατά καιρούς έστελνε ο Ι. Πρίγκος από την Ολλανδία (και τα οποία έφτασαν συνολικά τον αριθμό των 1000 τόμων περίπου), τα βιβλία (κυρίως χειρόγραφα) του Π/χου Καλλινίκου, καθώς και αυτά που δώρισαν άλλοι επώνυμοι Ζαγοριανοί που κατείχαν υψηλές θέσεις στην Κωνσταντινούπολη, στην Ρωσία, στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και αλλού. Οι παραπάνω δωρεές, σπάνιες και σπουδαίες, αποτελούνταν από εκδόσεις της Βενετίας, Μεδιολάνου, Τεργέστης, Βιέννης, Χάγης, Άμστερνταμ, Λονδίνου, Παρισίων, Λειψίας και όλων γενικά των μεγάλων πνευματικών κέντρων της Ευρώπης. Όλες έχουν τυπωθεί σε τυπογραφεία επιφανών ακαδημιών, βασιλικών κολεγίων, και ονομαστών τυπογράφων όπως του Άλδου Μανούτου, Εράσμου Σμίτ κ.ά., περιέχουν δε έργα κλασσικής ελληνικής γραμματείας, θρησκευτικά, ιστορικά γεωγραφικά, όπως του φημισμένου Ολλανδού κοσμογράφου Αβραάμ Ορτέλλιου, και πολλά άλλα.
Οι επιφανέστεροι που σπουδαστές και χρήστες της Βιβλιοθήκης  ήταν ο Ρήγας Φεραίος και οι Μηλιώτες δάσκαλοι Άνθιμος Γαζής και Γρηγόριος Κωνσταντάς. Τελευταίος μαθητής και χρήστης της Βιβλιοθήκης της περιόδου αυτής ήταν ο Φίλιππος Ιωάννου, Ζαγοριανός, ο μετέπειτα πρώτος καθηγητής της φιλοσοφίας του Εθνικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Με την έναρξη της Επανάστασης παύει και η λειτουργία της Σχολής και της Βιβλιοθήκης.
 

Η Βιβλιοθήκη από το 1821 μέχρι σήμερα

Μετά την παύση της λειτουργίας του «Ελληνομουσείου», ο χώρος στον οποίο στεγαζόταν η βιβλιοθήκη, γκρεμίστηκε και τα βιβλία αλλάζοντας κατά καιρούς διάφορα μέρη υπέστησαν πολλές φθορές, ενώ πάμπολλα είναι αυτά που χάθηκαν. Σήμερα και από το 1950 περίπου στεγάζονται σε κτίριο ιδιοκτησίας του Δήμου Ζαγοράς ενώ από το 1955 υπάγεται στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Εθν. Παιδείας και Θρησκευμάτων. Στα εγκαίνια του πρώτου κτιρίου της σημερινής βιβλιοθήκης την 30η Ιανουαρίου 1961 ο αριθμός βιβλίων καθώς και χειρόγραφων που δωρίθηκαν, ανήλθε στις 10.000. Σήμερα η βιβλιοθήκη της Ζαγοράς περιέχει περισσότερα από 20.000 βιβλία και πλέον από 1000 παλαιότυπα. Πρόσφατα ο Δήμος Ζαγοράς, παραχώρησε και το υπόλοιπο μέρος του κτιρίου για τις ανάγκες της βιβλιοθήκης. Η ανακαίνιση των 600 συνολικά τετραγωνικών μέτρων που στεγάζουν τη βιβλιοθήκη ολοκληρώθηκε πριν από λίγο καιρό και τα εγκαίνια του νέου κτιρίου θα γίνουν στις 17 Αυγούστου από τον Υφυπουργό Εσωτερικών κύριο Θανάση Νάκο. 

Στη βιβλιοθήκη που είναι δανειστική, λειτουργεί αναγνωστήριο, που εξυπηρετεί έως και δέκα άτομα. Χρησιμοποιείται από μέλη και επισκέπτες που επιθυμούν να μελετήσουν τεκμήρια επί τόπου καθώς και τεκμήρια που δεν μπορούν να δανειστούν όπως λεξικά, εγκυκλοπαίδειες, περιοδικά, λαογραφικά και παλαιότυπα που χρονολογούνται πέρα των 50 ετών. Σε όσους ερευνητές επιθυμούν τα σπάνια συγγράμματα διατίθενται σε ψηφιακή μορφή. Στις αρχές του Μάρτη στο Κέντρο Πληροφόρησης της βιβλιοθήκης προστέθηκε νέος εξοπλισμός πληροφορικής καθώς και ειδικός εξοπλισμός για άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ).