Ημερήσια Εκδρομή στη Σιάτιστα (16/11/2014)

Την Κυριακή 16 Νοεμβρίου 2014 ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Καστοριάς πραγματοποίησε ημερήσια εκδρομή στη Σιάτιστα Κοζάνης. Συμμετείχαν 18 μέλη και φίλοι του Συνδέσμου, οι οποίοι -παρά τις αντίξοες καιρικές συνθήκες- περιηγήθηκαν και ξεναγήθηκαν στις συνοικίες της Σιάτιστας με τη βοήθεια της Σιατιστινής συναδέλφου και φίλης Μαρίας Σαμαρά.

Η πόλη των ευεργετών κρύβει πράγματι πολλούς θησαυρούς στα αρχοντικά της και στα δημόσια ιδρύματά της. Πρώτος σταθμός το Τραμπάντζειο Γυμνάσιο, κτίσμα του 1888 που στέγασε το πρώτο Γυμνάσιο Σιατίστης με δωρεά του Ιωάννη Μιχαήλ Τραμπάντζη. Σήμερα φιλοξενεί την Παλαιοντολογική Συλλογή με εκθέματα ήδη από στις αρχές του 20ου αιώνα (μαμούθ, ρινόκεροι, πετρώματα και ορυκτά), που επιβεβαιώνουν τον γεωλογικό πλούτο της περιοχής. Στον ίδιο χώρο φιλοξενείται ο προϊστορικός ελέφαντας του Καλονερίου, που ανακαλύφθηκε το 2006. Είναι ένα τμήμα κρανίου υπέργηρου ελέφαντα με ολόκληρους τους χαυλιόδοντες, ηλικίας 125.000 ετών περίπου. 

Το αρχοντικό Μανούση (1762/63)

Στη συνέχεια επισκεφτήκαμε το Αρχοντικό Μανούση με τη συνοδεία και ξενάγηση υπαλλήλου του Δήμου. Πρόκειται για ένα τυπικό Σιατιστινό αρχοντικό, που διατηρεί την αρχιτεκτονική του μορφή εξωτερικά και εσωτερικά, αν και χωρίς άμεση αποκατάσταση βρίσκεται σε κίνδυνο. Βρίσκεται στη Χώρα και χρονολογείται με επιγραφή στην πρόσοψή του στο 1762/63. Η κατασκευή του σπιτιού και η πλούσια διακόσμησή του αντικατοπτρίζουν τον πλούτο της οικογένειας Μανούση που είχε δημιουργήσει έναν από τους ισχυρότερους σιατιστινούς εμπορικούς οίκους στην Αυστροουγγρική αυτοκρατορία. Οι κατάγραφοι τοίχοι, τα ξύλινά ζωργαφιστά ταβάνια, εξαιρετικής ποιότητας ξυλόγλυπτα και τα υπολείμματα βιτρώ μαρτυρούν τον πλούτο και την κουλτούρα των ιδιοκτητών και την άμεση επιρροή από τις καλλιτεχνικές τάσεις της Ευρώπης του 18ου αι.

Μέσα από γραφικά καλντερίμια κατευθυνθήκαμε στο Αρχοντικό Δόλγηρα, το οποίο διαχειρίζεται και λειτουργεί ως λαογραφικό μουσείο ο Μορφωτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος "Μαρκίδες Πούλιου". Ο πρώην πρόεδρος του συλλόγου φιλόλογος κ. Δημήτριος Σιάσιος μας ξενάγησε στους χώρους του υποδειγματικά αναπαλαιωμένου αρχοντικού. Το 1840 ο Δόλγηρας ανέθεσε σε ζωγράφους τη διακόσμηση με περίτεχνες τοιχογραφίες, πλούσια χρώματα και μοτίβα σε τοίχους και ξυλόγλυπτα. 

 

Στη Μανούσεια Βιβλιοθήκη

Επόμενη στάση η Μανούσεια Δημόσια Βιβλιοθήκη Σιάτιστας, πνευματικός και πολιτιστικός πυρήνας της πόλης. Εκεί μας υποδέχτηκε η προϊσταμένη της Βιβλιοθήκης κ. Ανδρομάχη Μπουσταντζή και μας ενημέρωσε για τη σημαντική ιστορία της Μανούσειας Βιβλιοθήκης, για τους μοναδικούς θησαυρούς των παλαιών βιβλίων και χειρογράφων, για την οργάνωση και τις δράσεις που αναπτύσσει η Βιβλιοθήκη. Πυρήνας της συλλογής της βιβλιοθήκης ήταν η δωρεά 5.000 τόμων του Θεόδωρου Μανούση, καθηγητή Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, το 1858. Παλαιότερη έκδοση της βιβλιοθήκης είναι η Θουκυδίδου Ξυγγραφή (Βενετία 1502).

Ο Ναός της Αγίας Παρασκευής (1677) στη Γεράνεια εντυπωσίασε με τις τοιχογραφίες του, κάποιες εξαιρετικά σπάνιες, όπως η απεικόνιση των αρχαίων φιλοσόφων στη Ρίζα του Ιεσαί. Το επιχρυσωμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο φέρει εικόνες του κρητικού ζωγράφου Θεόδωρου Πουλάκη. Την ξενάγηση έκανε μέλος εθελοντικής ομάδας για την ανάδειξη μνημείων της πόλης. 

Η Ρίζα του Ιεσσαί στον πρόναο της Αγίας Παρασκευής

Τέλος, πριν τον δρόμο της επιστροφής, η επίσκεψη στο Παραδοσιακό Οινοποιείο "Δυο Φίλοι" μας γνώρισε με τη βοήθεια της κ. Γεωργίας Γκουτζιαμάνη-Πολύζου την παράδοση της οινοποιίας στη Σιάτιστα, τις τοπικές ποικιλίες και το περίφημο λιαστό κρασί της.

Ευχαριστούμε όλους για τη φιλοξενία και την άριστη πληροφόρηση.

Στον μπας οντά του αρχοντικού Δόλγηρα